Jak przygotować się do egzaminu zawodowego

W zakresie uzyskiwania wykształcenia zawodo­wego:

• Uczniowie przygotowujący się do zawodu będą zdawać egzamin lub egzaminy potwier­dzające kwalifikacje
• Ilość tych egzaminów jest związana z tym, ile kwalifikacji wyróżniono w konkretnym zawodzie
• Kształcenie zawodowe zostało ściślej powią­zane z kształceniem ustawicznym
• Zawodu można się uczyć także poza szkołą.

Jesteś uczniem technikum, to będziesz zdawał egzamin lub egzaminy potwierdzające kwalifikacje konieczne do wykonywania wybranego przez Ciebie zawo­du. Zanim zastanowimy się, w jaki sposób mo­żesz się do tych egzaminów przygotować, warto zapoznać się z najważniejszymi informacjami na temat tego egzaminu.

Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie mogą zdawać:

• Uczniowie zasadniczych szkół zawodowych, techników, szkół policealnych
• Absolwenci zasadniczych szkół zawodowych, techników i szkół policealnych
• Osoby, które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy.

Egzamin zawodowy jest także przeprowa­dzany jako egzamin eksternistyczny. Do takiego egzaminu będą mogły przystąpić osoby, które ukończyły ośmioletnią szkołę podstawową lub gimnazjum oraz co najmniej dwa lata kształciły się lub pracowały w zawodzie, w skład którego wchodzi kwalifikacja, którą ma sprawdzić ten egzamin. Jeśli bę­dziesz chciał zdobyć nowe kwalifikacje, będziesz mógł ukończyć kurs kwalifikacyjny związany wyłącznie z wybraną przez Ciebie kwalifikacją. Możesz także przystąpić do egzaminu bez uczęsz­czania na kurs, jeśli wykażesz, że przez dwa lata pracowałeś w danym zawodzie.

Egzamin zawodowy składa się z dwóch części:

1. Część pisemna to test składający się z 40 zadań wielokrotnego wyboru. W każdym pytaniu tylko jedna odpowiedź będzie pra­widłowa. Na jego rozwiązanie masz 60 minut.
2. Część praktyczna to jedno zadanie praktycz­ne. Na jego wykonanie masz od 120 do 240 minut. Czas na wykonanie jest zróżnicowa­ny ze względu na kwalifikacje w zawodzie. Zapoznaj się z informatorami dotyczącymi kwalifikacji w zawodzie, do którego się przy­gotowujesz. Tam znajdziesz informacje, ile egzaminów będziesz musiał zdać i ile czasu przewiduje się na egzamin potwierdzający określoną kwalifikację.

Egzaminator w tej części egzaminu będzie oceniał:

• Jakość rezultatu końcowego: wyrobu, usługi lub dokumentacji
• Jakość rezultatu pośredniego
• Przebieg wykonania zadania, czyli prze­strzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zgodność z metodami i technologiami właściwymi dla zadania.

Aby zdać egzamin musisz uzyskać:

• z części pisemnej przynajmniej 50% punktów możliwych do zdobycia
• z części praktycznej przynajmniej 75% punk­tów możliwych do zdobycia.

Są to bardzo ogólne wskazówki. Trudno jest jed­nak przedstawić konkretne wymagania dla 193 zawodów, z których:

• 23 składają się z 3 kwalifikacji zawodowych
• 72 składają się z 2 kwalifikacji zawodowych
• 98 to zawody z jedną kwalifikacją zawodową.

Informacja, z ilu kwalifikacji zawodowych składa się zawód, który wybrałeś, jest dla Ciebie bardzo istotna. Liczba kwalifikacji oznacza jednocześnie liczbę eg­zaminów, które musisz zdać. Popatrz na przykłady.

Tomek chce zostać technikiem organizacji reklamy. Ten zawód składa się z 2 kwalifikacji:

1. Sprzedaż produktów i usług re­klamowych
2. Organizacja i prowadzenie kam­panii reklamowej.

Tomek będzie zdawał dwa egzaminy potwierdzające kwalifikacje w zawodzie.

Monika marzy o tym, aby być florystką. Jest to zawód skła­dający się z jednej kwalifikacji:

1. wykonywanie kompozycji florystycznych.

Monika musi zdać jeden egza­min potwierdzający kwalifikacje w zawodzie.

Igor wybrał zawód technika tele­informatyka. Ten zawód składa się z 3 kwalifikacji:

1. uruchamianie oraz utrzymanie terminali i przyłączy abonenckich
2. projektowanie lokalnych sieci komputerowych i administrowanie sieciami
3. montaż i eksploatacja sieci rozległych.

Igor będzie zdawał trzy egzaminy potwierdzające kwalifikacje w zawodzie.

Jak pewnie sam zauważyłeś, inaczej wygląda sy­tuacja ucznia, który przygotowuje się do zawodu z jedną kwalifikacją niż ucznia zdobywającego zawód składający się z dwóch lub trzech kwali­fikacji. Dodatkowo uczniowie technikum – jeśli chcą podjąć dalszą edukację na uczelni wyższej – muszą jeszcze zdać maturę. Tym bardziej przygo­towanie do egzaminów potwierdzających kwalifi­kację w zawodzie trzeba dobrze zaplanować. Jeśli będziesz zdawał dwa lub trzy egzaminy, zorientuj się wcześniej, jak to jest zorganizowane w Twojej szkole. Możesz na ten temat porozmawiać z wy­chowawcą, doradcą zawodowym lub z dyrekto­rem szkoły. Pamiętaj – nie musisz wszystkich egzaminów zdawać na koniec nauki w szkole. Nie musisz także zdawać wszystkich w tym sa­mym czasie. Możesz to sensownie zaplanować i rozłożyć w czasie.

Po zdaniu egzaminu z danej kwalifikacji otrzy­masz dokument – świadectwo potwierdzające kwalifikację w zawodzie. Dopiero wtedy, gdy uzyskasz wszystkie kwalifikacje wyodrębnione w Twoim zawodzie oraz osiągniesz poziom wy­kształcenia wymagany dla tego zawodu, będziesz mógł otrzymać dyplom potwierdzający kwali­fikacje w wyuczonym zawodzie.

Teraz zastanówmy się, co możesz zrobić, aby do­brze i efektywnie przygotować się do egzaminu potwierdzającego kwalifikację w zawodzie. Przede wszystkim musisz dokładnie wiedzieć, co będzie sprawdzane i oceniane. Ten egzamin sprawdza po­ziom opanowania przez Ciebie wiedzy i umiejęt­ności z zakresu danej kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie. To jest bardzo ważna podpowiedź! Oznacza to, że musisz wykazać się wiedzą oraz praktycznymi umiejętnościami. Twoi nauczyciele na pewno dokładnie zapoznają Cię z wymagania­mi egzaminacyjnymi. Możesz zapoznać się z nimi także w Informatorze o egzaminie potwierdza­jącym kwalifikacje w zawodzie… (tu możesz wpisać nazwę zawodu, do którego wykonywa­nia się przygotowujesz). Informatory znajdziesz na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej (www.cke.edu.pl) lub na stronach komisji okrę­gowych. Warto, abyś zajrzał do tych informatorów, tym bardziej, że są w nich zamieszczone przykładowe pytania z części pisemnej oraz zadania z części praktycznej.

Aby dobrze przygotować się do egzaminu za­wodowego, potrzebujesz:

1. Wiedzy o egzaminie
2. Wiedzy zawodowej
3. Umiejętności zawodowych.

Wiedzę o egzaminie możesz uzyskać:

• Od wychowawcy klasy
• Od nauczycieli
• Od doradcy zawodowego
• Z informatorów o egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie.

Im więcej będziesz wiedział o egzaminie, o jego organizacji i przebiegu, o kryteriach oceny, tym pewniej będziesz czuł się podczas zdawania części pisemnej i praktycznej. Warto wcześniej przećwiczyć typowe pytania z testu i ćwiczenia z części praktycz­nej. Wykonując te zadania, możesz także sprawdzić i przećwiczyć rozplanowanie poszczególnych czyn­ności
w czasie przeznaczonym na egzamin.

Wiedzę zawodową możesz rozwijać poprzez:

• Systematyczną naukę
• Aktywny udział w zajęciach proponowanych przez szkołę
• Czytanie prasy branżowej
• Odwiedzanie branżowych stron interneto­wych
• Uczestniczenie w branżowych spotkaniach, seminariach konferencjach, pokazach
• Aktywne uczestniczenie w szkoleniach or­ganizowanych przez firmy z wybranej przez Ciebie branży.

Najważniejsza jest systematyczna praca w szko­le. Twoi nauczyciele znają podstawę kształcenia w Twoim zawodzie i realizują założenia zawarte w tym dokumencie.
W podstawie kształcenia opisany jest zestaw koniecznych w tym zawo­dzie umiejętności oraz kompetencji społecznych. Wskazany jest także obszar wiedzy, którą mu­sisz się wykazać podczas egzaminu pisemnego. Wymagania egzaminacyjne sprawdzają, na ile opanowałeś te wymagania. Zaufaj nauczycielom. Im też zależy na tym, abyś zdał egzamin. Praca w szkole to jednak plan minimum. Jeśli chcesz się rozwijać zawodowo, korzystaj z pozaszkol­nych możliwości rozwijania swoich kompeten­cji. Większość z nich jest bezpłatna – np. prasę branżową znajdziesz w szkolnej bibliotece, a bez­płatne szkolenia często są organizowane przez firmy promujące swoje produkty. Jeśli zależy Ci na szkoleniach lub konferencjach, za które mu­siałbyś zapłacić, zapytaj organizatorów, czy nie potrzebują wolontariuszy. Za pomoc przy pracach organizacyjnych możesz uzyskać dostęp do tych spotkań i jednocześnie do najbardziej aktualnej wiedzy zawodowej.

Umiejętności zawodowe możesz rozwijać poprzez:

• Aktywny udział w warsztatach i praktykach organizowanych przez szkołę
• Dodatkowe praktyki zawodowe realizowane na przykład podczas wakacji
• Staże
• Wolontariat
• Udział w szkoleniach i seminariach zawodo­wych.

Umiejętności zawodowe to podstawa. Dobrze wykorzystaj czas na warsztatach i praktykach szkolnych.

Pytaj!

Ćwicz!

Powtarzaj!

Nie bój się nie wiedzieć!

Praktyki to czas, kiedy masz prawo nie wiedzieć i masz prawo popełniać błędy. Po prostu masz prawo się uczyć. Jednak od Ciebie zależy, jak ten czas wykorzystasz. Jeśli próbujesz „załatwić” sobie praktyki w miejscu, w którym nie napracujesz się i w którym nikt nie będzie od Ciebie wymagał zaangażowania, to nie dajesz sobie szansy na nauczenie się konkretnych umiejętności. Jeśli zależy Ci na profesjonalizmie, to ucz się od naj­lepszych! Zadbaj o to, aby praktyki realizować u najlepszych w branży. To będzie procentować nie tylko na egzaminie, ale co ważniejsze, także na rynku pracy.